Thursday 29 August 2019

कोकण मीडिया - दीपोत्सव विशेषांकासाठी कोकणातील बोलीभाषा कथा स्पर्धा



दीपोत्सव विशेषांकासाठीकोकणातील बोलीभाषा कथा स्पर्धा


     साप्ताहिककोकण मीडियारत्नागिरीतून गेली तीन वर्षे प्रसिद्ध होत आहे. कोकणातील विविध विषय त्यामध्ये हाताळले जात आहेत.
साप्ताहिकाची सुरुवात दिवाळी अंकापासून झाली. पहिल्याच दिवाळी अंकाला मुंबईतील महाराष्ट्र मुक्त पत्रकार संघाचा उत्कृष्ट अंकाचा पुरस्कार मिळाला. पहिल्या वर्षी कोकणाचा शतकाचा मागोवा हा विषय घेण्यात आला होता. दुसऱ्या वर्षी दिवाळीत प्रसिद्ध झालेल्या कोकणातील वास्तुसौंदर्य विशेषांकाचेही चांगले स्वागत झाले. गेल्या वर्षीच्या दिवाळी अंकात कोकणातील जलसौंदर्याचा आढावा घेण्यात आला. या अंकाची दखल मुंबई वृत्तपत्र लेखक संघाने घेतली आणि उत्कृष्ट अंकाचा पुरस्कार देऊन गौरव केला.
     यावर्षीच्या दिवाळी अंकासाठी साप्ताहिककोकण मीडियाने कोकणातील बोलीभाषांमधील कथा स्पर्धेचा विषय घेतला आहे.
     संवादाच्या दृष्टीने भाषांना आणि त्यातही बोली भाषांना खूप महत्त्व आहे. ते लक्षात घेऊन संयुक्त राष्ट्र संघाने २०१९ हे आंतरराष्ट्रीय स्थानिक भाषा वर्ष म्हणून घोषित केले आहे. स्वतःची भाषा, मातृभाषा, स्थानिक भाषा किती महत्त्वाची आहे, हे यावरून स्पष्ट होते.
     मराठी ही महाराष्ट्राची भाषा आहे. ती सुंदर, सङ्कृद्ध भाषा आहेच; पण तिची प्रत्येक बोलीही अतिशय संपन्न आहे. त्यातील प्रत्येक बोलीची काही वैशिष्ट्ये आहेत. प्रत्येक बोलीचा लहेजा, सौंदर्यस्थळे, रांगडेपणा, भावना थेट व्यक्त करण्याची क्षमता वेगवेगळी आहे. मात्र वापर घटल्याने बोलीभाषा मागे पडत चालल्या आहेत. केवळ क्रियापद मराठी आणि बाकीचे शब्द हिंदी, इंग्रजीतून अशी वाक्यरचना अलीकडे सर्वत्र केली जाते. समाजमाध्यमांच्या वाढत्या वापरामुळे प्रत्येक जण व्यक्त होत असला, तरी जसे बोलले जाते, तशाच प्रकारे लिहिण्याचे प्रमाणही वाढले. त्यामुळे मराठी शब्दांचा अभाव असलेली मराठी लिहिली-वाचली जाऊ लागली आहे. प्रमाणभाषेचीच ही स्थिती असल्याने बोलीभाषाही त्याच मार्गाने जात आहेत. गेल्या काही वर्षांत जगातील इतर सर्व भाषांप्रमाणेच मराठीतीली बोलीभाषा नष्ट होण्याची भीती भाषातज्ज्ञांना वाटते. ती भीती नष्ट करण्याचे सामर्थ्य  बोलीभाषा बोलणाऱ्या सामान्य लोकांमध्ये आहे. हे लक्षात घेऊनच साप्ताहिककोकण मीडियाच्या या वर्षीच्या दिवाळी अंकासाठी कोकणातील बोलीभाषांमधील कथा स्पर्धा आयोजित करण्यात आली आहे. कोकणात प्रमाण मराठीबरोबरच मालवणी, बाणकोटी, संगमेश्वरी, आगरी, दालदी, सामवेदी इत्यादी चौदा बोलीभाषा बोलल्या जातात. त्यापैकी कोणत्याही भाषेत लिहिलेली कथा या स्पर्धेसाठी पाठविता येईल. बोलीभाषेत लिहिताना निवेदनासाठी कथेमध्ये मराठी भाषेचा वापर केल्यासही चालेल.
     स्पर्धेतील विजेत्यांना पारितोषिकेही दिली जातील. विजेत्या कथा साप्ताहिक कोकण मीडियाच्या दिवाळी २०१९ च्या अंकात प्रसिद्ध केल्या जातील. तसेच अन्य उल्लेखनीय कथांचाही प्रसिद्धीसाठी विचार केला जाईल.

स्पर्धेचा तपशील :
* शब्दमर्यादा एक हजार
* पूर्वी प्रसिद्ध झालेली कथा पाठवू नये.
* कथा हस्तलिखित स्वरूपात असेल, तर सुस्पष्ट शब्दांत लिहावी.
* टंकलिखित कथाही चालेल.
* युनिकोडमध्ये लिहिलेली कथा ईमेलने पाठविल्यास उत्तम.
* कथालेखकाचा संपूर्ण पत्ता, दूरध्वनी, व्हॉट्सअॅपसह मोबाइल क्रमांक, ईमेल कळवावा.
* कथा पोहोचण्याची अंतिम मुदत : ३० सप्टेंबर २०१९.

कथा टपालाद्वारे पाठविण्यासाठी पत्ता :
साप्ताहिक कोकण मीडिया,
कोकण मीडिया कन्सल्टन्सी अँड सर्व्हिसेस,
कुसुमसुधा’, 697, रामचंद्रनगर (श्रीनगर),
गांधी ऑटोमोबाइल्सच्या मागे,
आकाशवाणी प्रक्षेपण केंद्रासमोर,
खेडशी, रत्नागिरी ४१५६३९.
संपर्क : ९४२२३८२६२१ (व्हॉट्सअॅ)
-मेल : kokanmedia1@gmail.com

............

महत्त्वाची सूचना : ज्यांना कथा स्पर्धेत भाग घ्यावयाचा नसेल, त्यांनी मराठीसह कोकणातील बोलीभाषांमधील आपल्या कथाही दिवाळी अंकासाठी पाठवाव्यात.

याशिवाय....

दिवाळी अंकासाठी व्यंगचित्रे, विनोदी कथा, कोकणविषयक लेख, कविता इत्यादी साहित्याचेही स्वागत आहे.


Saturday 24 August 2019

पत्रकारांएवढेच वृत्तपत्र लेखकांनाही महत्त्व - सुकृत खांडेकर

  मुंबई :   पत्रकारांप्रमाणेच समाजातील अनेक समस्यांबाबत वृत्तपत्र लेखक वाचकांच्या पत्रव्यवहाराच्या सदरातून आपले विचार मांडतात. विविध उपाय सुचवतात. त्यामुळे त्यांनाही वृत्तपत्रांमध्ये पत्रकारांएवढेच महत्त्व असते. म्हणूनच कोणत्याही वृत्तपत्रांमध्ये संपादकीय पानावरच वृत्तपत्र लेखकांच्या पत्रांना स्थान दिले जाते, असे प्रतिपादन ‘नवशक्ति’चे संपादक सुकृत खांडेकर यांनी केले.

      मराठी वृत्तपत्र लेखक संघाचा ७० वा वृत्तपत्र लेखक दिन आणि ४४ वा दिवाळी अंक पुरस्कार सोहळा ताडदेव व्यायामशाळेतील रुसी मेहता सभागृहात गुरुवारी पार पडला. त्यावेळी प्रमुख पाहुणे म्हणून ते बोलत होते. सत्तर वर्षांपूर्वी ‘नवशक्ति’चे तत्कालीन संपादक प्रभाकर पाध्ये यांनी गिरगावच्या तांबे उपाहारगृहात २२ ऑगस्ट रोजी पहिला वृत्तपत्र लेखक मेळावा भरविला होता. तेच औचित्य साधून यावर्षी श्री. खांडेकर यांना प्रमुख पाहुणे म्हणून पाचारण करण्यात आले होते. त्यावेळी बोलताना ते पुढे म्हणाले, कोणतेही वृत्तपत्र हे कोणत्याही संचालकांचे किंवा संपादकांचे नसते तर ते वाचकांचेही असते. त्यातील लेखनाची उर्मी असलेले काहीजण स्थानिक समस्यांसह ज्वलंत आंतरराष्ट्रीय प्रश्नावर नवे विचार देण्याचे काम अतिशय प्रभावीपणे करीत असतात. ७० वर्षांपूर्वी सुरू झालेले मराठी वृत्तपत्र लेखक संघाचे चाललेले काम निर्विवादपणे समाजोपयोगी आणि दखल घेण्यासारखे आहे. लोकमानसाची दिशा अलीकडे प्रिंट माध्यमांसह इलेक्टॉनिक मीडिया व मोठ्या प्रमाणात वापर होत असलेल्या सोशल मीडियातून व्यक्त होत आहे. परंतु लोकमानसाची बूज राखत खऱ्या अर्थाने जनमनाचा कानोसा घेणारा आणि संपादकीय पानावर मानाने मिरवणारा वाचकांच्या पत्रव्यवहाराचा स्तंभ निर्विवाद महत्त्वाचा आहे. दादर येथील महापालिकेच्या शिंदेवाडी शाळेत असलेले कार्यालय महापालिकेने सील केले आहे. संस्थेच्या कार्यात अडचणी आणण्याचा अथवा तो आवाज दाबण्याचा सरकार किंवा प्रशासनाकडून प्रयत्न होत असेल तर न्याय मिळवून देण्यासाठी मी तुमच्यासोबत सदैव असेन.

      संघाध्यक्ष रवींद्र मालुसरे यांनी संघाच्या ७० वर्षाच्या कारकिर्दीचा आलेख मांडताना मुंबई महापालिका,   राज्य सरकारकडून संस्थेला कसे बेघर करण्याचा प्रयत्न होत आहे आणि न्याय मिळत नसल्याविषयी खंत व्यक्त केली. संघाचे साठावे संमेलन पुण्यात भरविण्यासाठी आवश्यक ती मदत मी करेन, असे आश्वासन ज्येष्ठ पत्रकार विकास वाळुंजकर यांनी दिले.

मुंबई - मराठी वृत्तपत्र लेखक संघाचा उत्कृष्ट दिवाळी अंकासाठी रत्नागिरीच्या `कोकण मीडिया`ला मिळालेला पुरस्कार
`नवशक्ति`चे संपादक सुकृत खांडेकर यांच्याकडून स्वीकारताना संपादक प्रमोद कोनकर. सोबत संघाध्यक्ष रवींद्र मालुसरे.

      ज्येष्ठ वृत्तपत्र लेखक आणि पत्रलेखन चळवळीत सक्रिय योगदान असलेले नंदकुमार रोपळेकर आणि  दत्ताराम घुगे यांना जीवन गौरव पुरस्कार प्रदान करण्यात आला. संघाने आयोजित केलेल्या ४४ व्या राज्यस्तरीय दिवाळी अंक स्पर्धेतील विजेत्यांना पारितोषिके देण्यात आली. हे विजेते दिवाळी अंक असे - का. र. मित्र स्मृती सर्वोत्कृष्ट अंक शब्ददीप (पुणे), पु. ल. देशपांडे स्मृती उत्कृष्ट अंक पुण्यनगरी (कोल्हापूर), गणेश केळकर स्मृती उत्कृष्ट अंक रायगड माझा (कर्जत), साने गुरुजी  स्मृती उत्कृष्ट अंक उद्याचा मराठवाडा (नांदेड), प्रतापराव माने स्मृती उत्कृष्ट अंक मुंबई तरुण भारत (मुंबई), पांडुरंग रा भाटकर स्मृती उत्कृष्ट अंक कमलदूत (पुणे), कृष्णराव भानुसे स्मृती उत्कृष्ट अंक लोकजागर (सातारा), कोकण मीडिया (रत्नागिरी), तेजोमय (पुणे), मोहनगरी (पुणे), अक्षरभेट (मुंबई), वास्तव (मुंबई), जीवनज्योत (मुंबई),  (अमेरिका), बदलते जग (कोल्हापूर), शब्दालय (श्रीरामपूर), वसंत (मुंबई), मुक्तछंद (महाड), क्षत्रिय संजीवनी (मुंबई), संयम (भाईंदर), जीवनज्योत (मुंबई), रानभरारी (शहापूर ठाणे), उत्सवप्रभा-ब्लॅक व्हाइट टु कलर (मुंबई), दीपस्तंभ (मुंबई), पृथा (पुणे),

      उपस्थितांचे स्वागत कार्याध्यक्ष रमेश सांगळे, सूत्रसंचालन प्रमुख कार्यवाह प्रशांत घाडीगावकर यांनी केले. कोषाध्यक्ष आत्माराम गायकवाड यांनी आभार मानले. समारंभाला  नगरसेविका उर्मिला पांचाळ, मराठी विज्ञान परिषदेचे अ. पां. देशपांडे, ताडदेव व्यायामशाळेचे सेक्रेटरी सुरेश सांगळे मराठी साहित्य अकादमीचे प्रकाश भातंब्रेकर, सुप्रसिद्ध विनोदी लेखक सुधीर सुखटणकर यांच्यासह मान्यवर उपस्थित होते.